Als je als Nederlander een reiswebsite bezoekt die buitenlanders naar Nederlanders moet trekken, beleef je al gauw een perspectiefwisseling. Je ziet aspecten van je eigen land plotseling met andere ogen.
Hier kom ik met een paar voorstellen hoe je het artikel over “de Nederlandse keuken” op holland.com kan gebruiken om Nederlandse leerlingen die Duits leren hun interculturele competentie te vergroten. Dit is gebaseerd op een opgave die ik voor mijn master vreemdetalendidactiek-Duits aan de HiØF schreef deze herfst.
Hoe kan holland.com helpen om hun interculturele competentie te vergroten? Hoe kunnen de leerlingen, met begrippen uit de theorie van Byram et al (2002), hun knowledge (kennis), attitudes (houdingen) en skills (vaardigheden) uitbreiden, en een grotere critical cultural awareness (kritische culturele bewustheid) ontwikkelen?
De website holland.com wordt beheerd door het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen. Die presenteert de website als “de officiële gids voor jouw bezoek aan Nederland”. Het doel is waarschijnlijk om Nederland te “verkopen” aan mogelijke toeristen, zodat ze naar Nederland op vakantie gaan en daar geld uitgeven. Er worden allerlei toeristische bestemmingen gepresenteerd en er wordt achtergrondinformatie over aspecten van de Nederlandse cultuur gegeven. De artikelen zijn in het Nederlands en vertaald in het Engels, Duits en Frans. Het gaat dus niet om authentieke Duitse (Franse, etc.) teksten, maar dat maakt hier niet uit.
Een van de cultuuraspecten, “Holland Storys” gaat over de Nederlandse keuken. Die wordt gepresenteerd op een manier waar de meeste Nederlanders zich waarschijnijk niet meteen in herkennen. Veel Nederlanders, gevraagd wat “De Nederlandse keuken” is, zullen noemen: boerenkoolstamppot, erwtensoep, drop, kaas, kroketten uit de muur.
Holland.com daarentegen komt met een aantal “culinaire hotspots”, een rijtje exclusieve restaurants en dito ingrediënten. Wild eten in de Achterhoek, Zilte smaken uit Zeeland, asperges. Snert en bitterballen worden weliswaar genoemd, maar dan moet je je eerst een stukje dieper door de website hebben geklikt.
Dan komt er in de Duitse versie een formulering die op het eerste gehoor komisch klinkt: “Für ein typisches, deftiges holländisches Abendessen wie Eintopf met einer Frikadelle, Schmorfleisch oder Erbsensuppe haben Sie in einem Restaurant die besten Chancen”.
De docent activeert de voorkennis aan de hand van een groepsdiscussie over de vraag “Wat is volgens jullie typisch ‘de Nederlandse keuken’?”. De docent schrijft de antwoorden op het bord, in het Duits. Op die manier wordt ook met de woordenschat gewerkt. Nieuwe vraag en discussieronde: Wat zouden Duitsers die hier als toerist komen graag willen eten, denken jullie? In wat voor restaurants willen ze graag eten? Geldt dat voor alle Duitsers, of is dit verschillend voor oudere/jongere, rijke/arme reizigers?
Vervolgens kan de klas naar de “Holland Story” over “die niederländische Küche” op de website holland.com kijken, en noteren wat volgens deze website typisch Nederlandse etenswaren zijn. Wat zijn eventueel verschillen tussen deze en de etenswaren die op het bord staan? Waar komen die verschillen vandaan, denken jullie, vraagt de leraar. En wie heeft gelijk – degenen die aan kaas en erwtensoep denken, of degene die aan verse kreeft en asperge denken? Of kunnen beide gelijk hebben?
De leerlingen lezen de eerder genoemde zin over “deftiges holländisches Abendessen”. Ontstaat er hilariteit? Kunnen ze uitleggen wat er hier zo grappig is – in het Duits of eventueel in het Nederlands? Dan zoeken ze het woord “deftig” in Duden of een ander woordenboek op. Begrijpen ze nu beter waarom de tekst dit woord gebruikt? Kennen ze misschien nog meer van zulke “valse vrienden”?
Bronnen:
Byram, M., Gribkova, B. & Starkey, H. (2002). Developing the intercultural dimension in language teaching. A practical introduction for teachers. Strasbourg, Council of Europe.
Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2022). Die niederländische Küche. https://www.holland.com/de/tourist/holland-storys/niederlandische-kuche.htm