Sigbjørn Skåden, een ondertussen behoorlijk gelauwerde Samische schrijver, moet zich verdedigen in de rechtbank. De aanklachten zijn niet mis. Bijvoorbeeld:
1. Als misschien wel de enige Samische schrijver heeft hij nog nooit geschreven over de natuur. En hij heeft nog nooit gerijmd op “zon” en “arend” (en nog een ander woord dat ik niet snap).
2. Toen hij een prachtige beurs voor kunstenaars won om zijn Samische schrijverschap te ontwikkelen, gebruikte hij die niet om een beter contact met de natuur te ontwikkelen. Nee, hij maakte een reis naar Kopenhagen.
En zo nog een paar aanklachten. Maren Uthaug tekent de aanklager en de verbaasde Skåden prachtig in haar Samen-satireboek Dan botta go vuordit beaivvaža/ Mens vi venter på solen (“Wachten op de zon”). Het is al weer haar derde boek met cartoons over de verhoudingen tussen Samen en Noren, tussen Samen onderling en Samische cultuur.
Er zijn best wel wat Samen die nogal vastomlijnde opvattingen hebben over hoe goede Samische literatuur er uit zou moeten zien. En over hoe een goede Samische schrijver zich zou moeten gedragen. Zulke boeken zijn dan heerlijk bevrijdend.
Ondertussen debuteert Skåden dit jaar als nonfictieboekschrijver. Sámit/ Samer is een feitenboek voor kinderen over Samische geschiedenis en cultuur. Ik heb het nog niet heel grondig gelezen, maar het lijkt me een heel leerzame en leesbare inleiding. Geschikt voor kinderen van 8 tot 12 jaar, en waarschijnlijk kunnen ook heel wat volwassenen hier wat leren. Grappige illustraties.
Skåden was het spook!
Vandaag was het jaarlijkse Barnebokforum van IBBY. De kinder- en jeugdboeken van dit jaar worden dan gepresenteerd aan voornamelijk bibliothecaressen (bijna zonder uitzondering vrouwen) en leraren. Edel Olsen presenteerde weer de Samische kinder- en jeugdboeken. Net als vorig jaar.En soms bekruipt me een déjà vu-gevoel bij het aanbod. Weer heeft de Zweeds-Samische Ann-Helén Laestadius een roman geschreven over Agnes met wortels in Soppero. Maar nog steeds is geen van haar drie vorige romans over Agnes vertaald in het Noors (wel in drie Samische talen). Veel Noorstalige jongeren zullen toch niet zo gauw naar een Zweedstalig boek grijpen, en daarmee blijven Laestadius’ boeken nog steeds ontoegankelijk voor hen. Jammer.
De in Målselv wonende Zweedse singer-songwriter Lena Jinnegren zong o.a. het gedicht Nord van Rolf Jacobsen. Det er langt dettte landet. Det meste er nord.
Sigbjørn Skåden: Sámit. Cappelen Damm, 2012
Sigbjørn Skåden: Samer. Cappelen Damm, 2012
Maren Uthaug: Dan botta go vuordit beaivvaža. ČálliidLágádus, 2012.
Maren Uthaug: Mens vi venter på solen. ČálliidLágádus, 2012.
Ann-Helén Laestadius: Hitta hem. Stockholm, Raben & Sjögren, 2012.
Rolf Jacobsen: Nord. In: Nattåpent, Gyldendal, 1985.