Iril Myrvang Gjørv (17) uit Bardu kwam levend terug van Utøya. Haar beste vriend Anders Kristiansen (18) niet. Iril woont de rechtszaak bij in Oslo en schrijft elke dag een column voor ABC Nyheter.
De zondag voor de rechtszaak van start gaat schrijft ze “Er is zo veel te zeggen, tegelijkertijd heb ik geen woorden”.
– Mijn hoop is dat wanneer ik en mijn generatie grootouders worden en onze kleinkinderen stellen vragen over wat er eigenlijk gebeurde op 22 juli, dat iedereen dan zal kunnen antwoorden.
– Mijn hoop is dat iedereen, niet alleen overlevenden of direct betrokkenen, kan vertellen hoe wij als land en volk reageerden. Iedereen moet kunnen vertellen over het verlies, het verdriet, de angst, de verwoestingen, de wederopgouw, de herdenkingstochten, de rozen en de toespraken. Alle jongeren zijn de Utøya-generatie.
Iril vertelt hoe ze dit jaar heeft geprobeerd haar normale leven op te pakken en naar school te gaan.
– Het laatste jaar was extreem speciaal, dat was ook de tijd voor de rechtszaak. In mijn buik heb ik een brok waar ik niet vanaf kom. Ik hoop dat we na deze rechtszaak een welverdiende pauze kunnen krijgen en dan echt door kunnen gaan met onze levens – we zijn zo gelukkig om te leven.
De gedachten aan wat er is gebeurd slokken bijna alle hersencapaciteit op, vertelt ze. Het valt niet mee om je aandacht te richten op Hamsun, de Vikingtijd en andere leerstof als er geen plaats is in je hoofd. En ze heeft een klomp in haar buik die maar niet weggaat.
-Anders Behring Breivik vermoorde en verwondde veel mensen. Hij verwondde en schokte een heel land, een heel continent, een hele wereld. We moeten nooit vergeten, we moeten leren. Vrijdag 22 juli is nu een deel van onze geschiedenis. Een geschiedenis die belangrijk is – omdat we er van moeten leren.
In haar tweede column Klaar met Breivik vertelt Iril over de eerste dag in de rechtbank. Ze zat niet in de rechtszaal, maar in een andere zaal waar de zaak vertoond werd op een scherm. Slechts een paar tientallen meters van hem vandaan, maar gelukkig met meerdere muren er tussen.
Af en toe voelde ze zich verlamd in armen en benen. Dan ging ze even naar buiten om een luchtje te scheppen en de bevingen van zich af te schudden.
Ze heeft dit jaar veel aan “hem” gedacht. Wat voor man is hij. Hoe kwam het dat hij tot deze acties overging. Maar niets van wat ze las in de kranten hielp.
– Het enige wat ik wilde, wat misschien iets meer begrijpen. Waarom moest hij geweld aangrijpen om zijn meningen over onze samenleving te uiten in plaats van de vele kanalen die we tegenwoordig in Noorwegen hebben te gebruiken. DAT zal ik nooit in mijn hele leven begrijpen, dat hoop ik dat NIEMAND ooit zal begrijpen.
Tijdens de rechtszaak voelde ze een steek in haar buik.
– Verschrikt door dat gevoel, bedacht ik dat het misschien een steek van haat was. Maar ik weet het niet zeker, want ik heb het nooit eerder gevoeld.
Ik merkte ook dat hij niet meer in mijn gedachten hoeft te zijn. Hij maakt me niet meer onveilig of bang meer. Dat is een goed gevoel.
Nu is het wachten tot de rechtszaak over is, zodat ik hem helemaal uit mijn leven kan verwijderen.
De klomp in haar buik is weg, zegt ze de volgende dag. Nu kan ze zich beter concentreren op de rechtszaak zelf.
ABC Nyheter interviewde Iril vorige zomer, vlak voor de herdenkingsdienst aan Anders in juli. Een sterk en ontroerend interview.
Anders wilde anderen helpen voor hij doodging