door Anna-Inga Haugtrø

5G– Deze herfst wordt Trondheim de eerste 5G-stad in Noorwegen. 5G moet de basis leggen voor een technologische revolutie. Naar het volk wordt reclame gemaakt voor onder andere sneller internet, slimme steden en het internet der dingen . Maar wordt het leven beter?

Als er machtige krachten achter staan, is vragen stellen noodzakelijk. Concernchef van Telenor, Sigve Brekken, geeft ons een deel van het antwoord op de vraag voor wie 5G is: “Vroeg lanceren van en experimenteren met 5G is belangrijk voor de ontwikkeling van Noorse industrie en concurrentiekracht.”

Tegelijk waarschuwen meerdere onafhankelijke onderzoekers voor het gezondheidsgevaar van straling van draadloze communicatietechnologie. “EMF-scientist appeal” is nu ondertekend door 247 onderzoekers met specialistische competentie op dit gebied.

Worden veiligheid en gezondheid aan de kant gezet als de motivatie maar groot genoeg is? Historisch is dat geen nieuw fenomeen.

Een rapport van de WHO (World Health Organization) in 2000 onthulde hoe de tabaksindustrie destijds zware lobbypraktijken gebruikte om de houding van de WHO ten aanzien van roken te beïnvloeden en ze zaaide twijfel over de gezondheidsgevaren in het algemeen bij de bevolking. De manipulatie was geraffineerd en vond grotendeels in het verborgene plaats. Wetenschappelijke experts met onzichtbare banden met de industrie waren een belangrijk deel van de strategie. Hoe konden ze slagen?

De tabaksindustrie had een netwerk en geld, en dat leverde hun veel op. Wie heeft vandaag meer netwerk en geld dan de technologiebranche? Bovendien hebben ze globale visies: een gerobotiseerde samenleving met AI (Artificial Intelligence), IoT (Internet of Things) en SMART-producten die onze levens moeten revolutioneren. Alles afhankelijk van een dicht geweven globaal draadloos netwerk.

Informatiemacht
Als de tabaksindustrie veel middelen gebruikte om het gezondheidsgevaar van roken te ondergraven, is het dan mogelijk dat de technologiebranche dezelfde methode gebruikt? Is het voor hen nodig twijfel te zaaien over de gezondheidsgevaren van draadloze communicatietechnologie? In een toespraak tot de National Press Club in 2016 vertelde Tom Wheeler, voormalige lobbyist in de kabel- en draadloze industrie, voorzitter in de FCC (the Federal Communications Commission) en nu lid in het iOT-bedrijf Actility, dat technologie de voorwaarden voor de politiek moet bepalen en niet omgekeerd. Opdat 5G zijn volledige potentiaal kan bereiken met nieuwe innovaties en daaropvolgende miljarden Amerikaanse dollars winst, moeten ze vrije speelruimte hebben. Ze kunnen niet wachten op regelgeving door de autoriteiten.

Aanbevolen grenswaarden voor straling van draadloze communicatietechnologie in Europa werden in 1998 vastgesteld door ICNIRP (International Commission for Non Ionizing Radiation Protection). Noorse autoriteiten houden zich aan deze. In het artikel “How much is safe” onthulen journalisten in Investigate Europe hoe ICNIRP bestaat uit een commissie die zichzelf heeft gekozen, met leden die dicht samengeweven zijn in een netwerk verbonden met andere organisaties en expertcomités die de grenswaarden ondersteunen. Ze hebben ook banden met financiëring van de industrie.

ICNIRP heeft een Noorse representant, Gunnhild Oftedahl, die werkt op de Faculteit voor Informatietechnologie en elektrotechniek bij de NTNU (Noorwegens teknische-naturwetenschappelijke universiteit) in Trondheim. Ze zit ook in een expertgroep opgericht door het Folkehelseinstistuut (Instituut voor Volksgezondheid) dat in 2012 een rapport uitgaf dat het officiële standpunt van Noorse gezondheidsautoriteiten weergeeft. Volgens het rapport geeft het geheel van onderzoek geen reden om te concluderen dat straling van draadloze technologie gezondheidsschade geeft. De vraag is welk onderzoek ze ten grondslag leggen voor deze conclusie en wie dat onderzoek heeft gefinancieerd?

Branchebetaald onderzoek
Onderzoeker Henry Lai onderzocht in de jaren 90 het effect van niet-ioniserende microgolffrequenties op DNA in ratten voor het Office of Naval Research in de Verenigde Staten. Ze wilden weten of straling van een radar invloed had op de gezondheid van de operateurs, zonder gedachte aan mobiele telefoons. Mobiele telefoongigant Motorola ging zich toch interesseren voor de studie. Ze gebruikten enorm veel middelen om Lais werk te ondergraven, ze probeerden hem ontslagen van zijn baan te krijgen en ze financieerden studies die zijn resultaat tegenspraken. Dit motiveerde Lai om beschikbare studies over mobiele telefonie tussen 1996 en 2006 te verzamelen. Hij deelde de studies in in onafhankelijk onderzoek versus onderzoek gefinancieerd door de industrie en concludeerde dat 67 procent van het onafhankelijke onderzoek negatieve biologische effecten van mobielgebruik lieten zien, in tegenstelling tot 28 procent van de door de industrie gefinancieerde studies (zie afbeelding).
ORSAA (Oceania Radiofrequency Scientific Advisory Association), een onafhankelijke onderzoeksgroep die kijkt naar studies gerelateerd aan gezondheidseffecten van straling van draadloze communicatie, publiceerde in 2017 het artikel “Who is Running the WHO EHC Review – ICNIRP?” Dit indiceert dat netwerk en financiëring invloed heeft op zowel onderzoeksresultaat als keuze van leden in WHO’s expertpanel in de stralingszaak.

Is 5G veilig?
Heeft de technobranche het nu zo druk dat studies over de biologische gevolgen van de straling die de hele aardbol zal bedekken irrelevant zijn? Daar krijgt men sterk de indruk van in een hoorzitting waar Richard Blumenthal, een Amerikaanse senator uit Connecticut, aan een panel van mensen uit de branche vraagt hoeveel geld er is gereserveerd voor onafhankelijk onderzoek op het veld. Het antwoord is nul. Millimetergolven die gebruikt moeten worden in 5G, zijn niet eerder op grote schaal gebruikt, alleen maar voor militair gebruik. Toch zijn de bedrijven SpaceX, Boeing, One Web en Spire Global bezig 20.000 5G-satellieten in een baan om de aarde te sturen. Voor wie?

Als 5G niet iets voor jou is, raad ik je aan om de oproep hieronder de ondertekenen: www.5gspaceappeal.org.

Bronnen
1. https://www.digi.no/artikler/trondheim-blir-forste-storby-med-5g/461526. Lekanger, Kurt (2019): Trondheim blir første storby med 5G. Digi.no, 27. maart 2019.

2. EMF Scientist. https://www.emfscientist.org/

3. FCC Chair Tom Wheeler speaks at the National Press Club. https://www.youtube.com/watch?v=tNH35Kcao60

4. Senate Commerce Hearing, Blumenthal Raises Concerns on 5G Wireless Potential Health Risk. https://www.youtube.com/watch?v=hsil3VQE5K4

Zie ook het rapport van Folkehelseinstitutttet: Svake høyfrekvente elektromagnetiske felt – en vurdering av helserisiko og forvaltningspraksis (Zwakke hoogfrequente electromagnetische velden – een beoordeling van gezondheidsrisico en handhavingspraktijk). https://www.fhi.no/publ/2012/svake-hoyfrekvente-elektromagnetisk/, gepubliceerd augustus 2012.

Noorse tekst: Anna-Inga Haugtrø. Gepubliceerd in Ny Tid, august 2019, årgang 67 (8), p. 1 en 5, en op Internet 1 augustus 2019: https://www.nytid.no/hvem-er-5g-revolusjonen-for/

Haugtrø is leraar op een kulturskole en freelance skribent. (Op een kulturskole krijgen kinderen en jongeren in hun vrije tijd les in bijvoorbeeld muziek en andere kunstuitingen. Een skribent is in een Noorse context een schrijver van verschillende soorten prozatekst, vaak journalistieke).


Vertaling in het Nederlands: Karin Swart-Donders.