Vandaag is het de International Day of the World’s Indigenous Peoples. Het thema is de gezondheid van internationale volkeren. Het is geen nieuws dat die vaak te wensen overlaat.
Dat geldt ook voor Samen. Niet jezelf kunnen zijn uit angst voor discriminatie maakt mensen ziek, vergelijk mijn blogpost over Samische woede. Rendierhouders hebben het op veel manieren moeilijk, onder andere door de aanleg of dreigende aanleg van mijnen in weidegebieden.
In 2013 hadden enkele concerten een duidelijke politieke boodschap. Dat gold voor meer concerten dit jaar. Het thema van nodigde daar ook toe uit, maar dat thema was ook terecht gekozen omdat de situatie grimmiger is geworden.
Het concert van Sofia Jannok op Márkomeannu dit jaar was het beste wat ik van haar heb meegemaakt. Veel politiek, veel pijn, veel ontroering. Het begon al meteen met Áhpi.
Het openingslied van haar laatste CD Áhpi- wide as oceans. Ze schreef dit nadat er weer iemand uit haar kennissenkring zelfmoord had gepleegd. Ze wilde niet opnieuw een triest lied schrijven, en koos de metafoor van de wijde zee. Golven rollen van het strand, golven komen terug naar het strand.
Jannok is kwaad. Ze is ook goed in het overbrengen van haar kwaadheid, soms met een galgenhumoristische draai. Na een groot concert in Zweden kwam ze in gesprek met een onderzoeker die onderzoek doet in, naar eigen zeggen, pure ongerepte natuurgebieden. Waar dan, vroeg Jannok. Oh, je kent het toch niet daar, zei de onderzoeker. Daar is nog nooit iemand geweest. Waar dan, vroeg Jannok. Árvas, zei de onderzoeker. Daar woon ik, zei Jannok. (Eerder was Jannok oprichter van de Arvas Foundation)
Ze sloot af met Irene, zoals elk concert volgens mij. Gewoonlijk een liedje vol energieke vrolijkheid. Zelfs Irene klonk droevig deze keer.
Mijn twee kinderen stormden een tijdje na dit concert een gamme binnen die op het terrein staat, gewoon om te spelen. Raad eens wie daar zat?
Ze vroeg in het Samisch of de kinderen haar muziek mooi vonden. (Gelukkig was er een meisje bij dat kon tolken.) Dat konden ze bevestigen, ja Irene is absoluut hun favoriete lied van alles in de wereld. Beiden kregen deze prachtige handtekening.
Nog even over Árvas: kreeg een vraag van een oplettende lezer waar dat nou eigenlijk ligt. Goede vraag. Waar ligt Árvas? “In the middle of Sápmi”, zoals Jannok het uitlegt op de website Arvas Foundation. Tja. Ik vermoed ergens in de enorme gemeente Gällivare. Dankbaar voor tips!
