Wij hier in het noorden, wij kijken graag een beetje naar de lucht, met onze mond open. De raket die het lichtverschijnsel veroorzaakte zou zijn opgeschoten uit een atoomonderzeeboot (Noors).
Zij daar in het zuiden hebben ook daaagen omhooggekeken, als je op het nieuws moet afgaan. Obama voor, obama na. Maar! Nu! Is! Hij! Geland!
Er wordt druk gespeculeerd over hoe lang, of hoe kort, de president in Noorwegen blijft. Het ziet er nu naar uit dat hij de prijs in ontvangst neemt, een geweldige toespraak houdt en naar de fakkeloptocht gaat kijken. Misschien een gesprek met minister-president Jens Stoltenberg, maar geen lunch met koning Harald, en hij zal wel niet aanwezig zijn bij het Nobelprijs voor de Vrede-concert.
Dat laatste lijkt in elk geval verstandig, als je hoort dat de onvermijdelijke Alexander Rybak weer de onvermijdelijke Fairytale gaat opvoeren. Die heeft waarschijnlijk zelfs de president te vaak gehoord. Maar, deze keer zit er een Samische draai aan. Herman Rundberg van de groep Alit Boazu (Blauw rendier) en Svein Schultz hebben het liedje wat omgeschreven.
Zij wonnen in 2008 samen met Mari Boine de Amandaprijs voor de muziek in de film ‘Kautokeinoopprøret’. En ik kan uit eigen ervaring bevestigen dat Alit Boazu goed is in het vermaken van kinderen in alle leeftijden.
Misschien komt Obama toch nog?

Veel Samisch kan ik nog niet, maar ’kontje’ zit. Als een huis.

Wie om vijf over zes naar binnen kijkt in het klaslokaal, ziet zestien mannen en vrouwen van uiteenlopende leeftijden naar hun billen grijpen. ’De spieren opwarmen’, noemt de leraar het. Want net als we allemaal eindelijk zitten met een kop koffie, moeten we achter onze stoel gaan staan. Zingen, steeds sneller. ”Čalbmi, čalbmi, njunni, njálbmi, beallji, beallji, vuovttat. Oalggit, gieđat, čoavji, bahta, buolvvat, juolgi, juolgi.” En het betreffende lichaamsdeel aanraken. ’Oog en oog en neus en mond en oor en oor en haren. Schouders, handen, buikje, billen, knieën, voet en nog een.’

Die veelgeprezen Noorse zangcultuur, leeft die alleen bij peuters en pedagogen? In elk geval ben ik niet de enige om net iets over zessen nog niet in de stemming is. De stemmetjes van de anderen zijn ook dun. Als ze al hun mond opendoen. En als verlegen meisje uit de provincie zomaar in het openbaar aan je bips zitten, dat vraagt zelfoverwinning. Maar ik wil dapper zijn. Klooooiink, resoneert het op de kuisheidsgordel, die mijn man na veel moeite zelfs in mijn maat heeft weten te bemachtigen. (Die Lappen hebben nogal losse zeden, dat weet iedereen).

Als iedereen helemaal warm is, krijgen we grammatica. Vanavond gaat het over ’biktasat’ (kleren) en ’ivnnit’ (kleuren). En die woorden voor kleuren, die hebben een andere uitgang afhankelijk van of je ze predicatief dan wel attributief gebruikt. Huh, moeilijk? Geeft niet, hier gaan jullie echt niet op zakken voor het examen, benadrukt de leraar.

Tijd voor wat oefeningen. Converseren met degene naast je over al je zichtbare kledingstukken.
’Ik heb een blauwe jurk aan. Heb jij ook een blauwe jurk aan?’
’Nee, ik heb geen blauwe jurk aan’, antwoordt mijn buurman, die snel de rits van zijn trui heeft dichtgedaan. Dat scheelt weer een t-shirt. Met ‘zwarte en grijze strepen’, moeilijk moeilijk.
De leraar zegt streng: ’Als dit een intensieve dagcursus was, dan moesten jullie veel meer oefeningen doen.’
’Moesten we dan ook alle onzichtbare kledingstukken benoemen?’ vraagt een andere jongen.
Ik lach hard en oei, daar ontsnapt een windje. Ploooiink, weerkaatst het in het koper. Best wel hard. Nu komen we pas echt in de stemming.

Buurgemeente Lavangen is gisteren deel geworden van het ‘beschermingsgebied voor Samische talen’. Als negende gemeente in Noorwegen en als tweede in de provincie Troms, na Gáivuona/Kåfjord. Een vreugdevolle dag, maar deze keer werd het wat sober gevierd. Je kunt niet bezig blijven- laatst werd hier ook al taalcentrum Ástávuona giellagoahtie geopend met Sametingspresident Egil Olli en veel toeters en bellen. De Samische vlag wapperde natuurlijk en er was taart voor mensen die langskwamen op het gemeentehuis.
Gisteravond had ik ook mijn allereerste Samische les in Lavangen. Toen was het bijna donker, geen vlag meer te zien, ook geen taart 🙂
Op Samefolkets dag, 6 februari, gaat Loabát/Lavangen vieren dat ze nu officieel Samisch zijn. Nu is het eerst hard werken. De gemeente moet in het Samisch kunnen communiceren met inwoners die dat willen, en zover is het nog niet.

– Alle mennesker internaliseres inn i sin egen kultur og denne kulturen er grunnlag for alt hva vedkommende senere sier og gjør og vurderer utifra.

Journalisten mener at Karin Anema har tråkket rett i salaten med sin oppførsel eller mangel på folkeskikk.
Bekrefter fordommer (norsk)

Les intervjuet med Nils Mikkel Somby: Sultet ved matfatet (norsk)
Astrid Helander i Ávvir, 19 september 2009, oversatt fra samisk av journalisten.

Ze ontmoeten elkaar in het zwembad. ‘Stadssame’ Lásse die kanker heeft en het Pakistaanse meisje Leelah dat stiekem zwemt. Beiden willen professioneel zwemmer worden, maar dat gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot, in het nieuwe toneelstuk ‘Een golf delen’ van Beaivváš Samisch nationaaltheater.
Regisseur Kristin Bjørn vond het interessant om de oerbevolking (jajaah, ‘oor-spron-ku-lu-ku’) een nieuwe minderheidscultuur in Noorwegen te laten ontmoeten.
Een mooi en herkenbaar citaat:
– Noorwegen is in verandering zodat we een heel gecompliceerde maatschappij worden. Je zegt en doet domme dingen,
maar dat betekent niet dat het onmogelijk is. Je kunt elkaar ontmoeten hoewel je vooroordelen hebt.
Vooroordelen laten zich niet uitroeien. We kunnen beter dingen zeggen, rood worden en erom lachen.
Samisch-Pakistaanse ontmoeting (Noors)

Hyperelastisch, visueel stuk van Beaivváš
(Noors)