En opnieuw een gedicht uit Urd.
Het is inmiddels 1938. Seselja naait en vermaakt kleren voor iedereen. Er is verdriet in haar leven na de dood van haar broertje en later haar ouders. Man en kinderen komen er nooit. Misschien omdat ze licht gehandicapt is. Er was wel ooit een keer een vrijer, maar die werd door haar moeder de deur gewezen. Als we tenminste moeten geloven wat Seselja vele jaren later vertelt aan haar neefje. Het neefje dat gek op haar is en later zijn dochter naar haar zal vernoemen.
Seselja lijkt gelukkig met haar kleine katje en al haar naaiwerk. Maar bij het geluid van de naaimachine droomt ze van een heel andere, exotische wereld. Stel je voor dat ze kon dansen als Anna Pavlova!
Dit gedicht was misschien wel de grootste uitdaging voor ons om te vertalen. Niet alleen moesten we inhoud en klanken zo goed mogelijk overbrengen, maar ook de grafische vorm van het gedicht. Dat gold trouwens ook voor de andere gedichten, dat de vorm associaties oproept. Zwanger buiken bijvoorbeeld.
Dit gedicht is weergegeven op twee bladzijden, vandaar die grote witruimte in het midden. Waar doet deze vorm aan denken?
singermaskina mi
ei svart svane, så
slank og smekker
og sundagsblank
med gullbroderi
rundt halsen og
ratt i edlaste tre
ho syng for oss
syng det vi vil ho
skal syngje, syng om
amerika, new york og
broadway, om gatene og
folka og musikken og kjolane
om prima ballerina anna pavlova
ho eg las om i urd, anna som spinn
over scenen, langlemma og tynn om
anklane, ho er også ei svane, først
kvit så svart så kvit så svart
rundt og rundt
som ein augestikkar i
piruett på vasskorpa, inn
i sivet, inn i graset, og opp
i lufta, rundt og rundt i
prestekragekjolen
ei kjole laga
før eg vart fødd
likevel vil eg sy
han, kjenne
han mellom
hendene
høyre
bruset frå
publikum, slik
anna høyrde det
anna, i ivy house
anna, med svaner i
hagen, anna som gjer
tretti piruettar oppå
ein elefant som
skrir gjennom
kina
anna
som rattet på
singermaskina
rundt og rundt
rundt og rundt
En hier onze herdichting:
singertje van me
zwarte zwaan, zo
slank en sierlijk
in zondagsglans
goudborduursel
rond de hals en
wiel van edelhout
ze zingt voor ons
zingt wat wij willen
dat ze zingt, zingt over
amerika en new york en
broadway, over straten en
mensen en muziek en jurken
en prima ballerina anna pavlova
over wie ik las in de urd, anna tolt
op het toneel, langbenig en dun aan
de enkels, ook zij een zwaan, eerst
wit dan zwart dan wit dan zwart
rond en rond
als een waterjuffer in
pirouette op het water, hup
het riet in, hup het gras in, hup
de lucht in, rond en rond in
margrietjesjurkje
een jurk gemaakt
al voordat ik er was
toch wil ik hem
naaien, voelen
hem onder
handen
horen
gedruis van
publiek, zoals
anna dat hoorde
anna, in ivy house
anna, met zwanen in
de tuin, anna die draait
dertig pirouettes op
een olifant die
schrijdt door
china
anna
als wiel van
het singertje
rond en rond
rond en rond
Uit: Ruth Lillegraven: Urd. Tiden Norsk Forlag, Oslo, 2013.
Herdichting door Geri de Boer en Karin Swart-Donders. Gepubliceerd met toestemming van de dichter.