Grappige schetenhumor met een diepere laag. Maar slordig over lactose-intolerantie.

– Als je dit jaar slechts een boek over een lactose-intolerante koe gaat lezen, kan het maar beter dit boek zijn. Zo zegt de uitgever het melig in de presentatie.

Laila valt tot haar spijt buiten het groepje van de “coole” koeien. Het helpt niet dat ze verlegen is, en dat ze bovendien stinkwinden laat maakt het nog moeilijker. Maar boer Ragnar is dol op al zijn koeien, ook als ze scheten laten. Hij troost Laila met een pakje chocolademelk. Dat had hij nou niet moeten doen, nou loopt het pas echt grondig uit de hand met de scheten. Maar, dan blijkt ook wat voor ongelooflijke dingen je als darmgaslijder kan doen!

Heerlijke schetenhumor voor de kleinsten, en natuurlijk voor hun ouders. Onder de grappen gaat het over serieuze zaken als groepsprocessen, gepest worden en uiteindelijk je eigen weg vinden. De verlegen Laila is prachtig getekend, vooral wanneer ze zich schaamt in de groep. En bij het afbeelden van de schetenkracht heeft de tekenaar zich echt niet ingehouden, prima!

Als ik toch niet zo superenthousiast ben over het boek, komt dat het begrip lactose-intolerant niet past op onze Laila. Prima met spetterende scheten, maar het moet wel kloppen. Ook plot-technisch.

Het begint al op de eerste bladzij, waar wordt uitgelegd: Laila is lactose-intolerant. Dat betekent dat ze geen melk kan verdragen. Fout, of in elk geval: niet helemaal goed. Ten onrechte worden vaak (koe)melkallergie en lactose-intolerantie met elkaar verward. Wie lactose-intolerant is, kan de melksuiker in melk niet goed verteren, maar kan wel lactosevrije melk gebruiken. Bovendien verdragen de meeste mensen met lactose-intolerantie een beetje melk, dit in tegenstelling tot bij een allergie waar de kleinste hoeveelheden al tot heftige reacties kunnen leiden. Hier staat wat uitleg over lactose-intolerantie en meer uitleg

Onze sympathieke koe Laila is al lange tijd winderig, afgaand op het feit dat boer Ragnar in haar stalbox een grote methaan-afzuiginstallatie heeft gebouwd. Ze laat ook scheten als ze gewoon graast en geen melk krijgt. Lactose-intolerantie kan dus niet het enige zijn wat er aan de hand is. Als Laila vervolgens een pakje chocolademelk krijgt, komt er letterlijk en figuurlijk vaart in alles. Plastisch wordt beschreven hoe het vocht door de eerste, tweede, derde en vierde maag gaat, en wat voor enorme gevolgen dat heeft. Een pakje van twee deciliter dus, door een koe van – tja, hoe ontzettend veel weegt een koebeest eigenlijk?

Maar ja: als ik koe was, zou ik ook extreem reageren op een pakje chocolademelk. Is toch net zoiets als je eigen moedermelk drinken. Of die van je buurvrouw.

De vraag komt ook op: waarom krijgen de “coole” koeien niet zin om ook eens chocolademelk te drinken, als ze zien welke supereigenschappen je dan te wachten staan? Dat is misschien geen zwakheid van het plot, maar juist een sterkte. Want is Laila aan het eind eigenlijk echt een van de coole koeien geworden? Of zit er toch weer een rottig, uitbuiterig randje aan? Valt niet mee, groepsprocessen, vast ook niet bij koeien …

Geir Moen: Laila er laktoseintolerant. Cappelen Damm, 2012.