– Mogen Samen trouwen met niet-Samen?
Een oude wegwijzer stelt de nieuwe lichting wegwijzers op de proef. Hoe redden ze zich met de rare vragen die Noorse leerlingen kunnen stellen?
Drie jongeren zijn zojuist gepresenteerd op het Riddu Riđđu-festival als de nieuwe Samische wegwijzers. Het zijn Ánde Trosten (20) uit Tana in Noord-Samisch gebied, Anne Margarethe Oskal (21) uit Saltfjellet in Lule-Samisch gebied en Anna Cicilie Somby (21) uit Snåsa in Zuid-Samisch gebied. Zij gaan het komend schooljaar, na een voorbereidende cursus aan de Samische Hogeschool in Kautokeino, scholen in het hele land bezoeken en leerlingen vertellen over het leven als Same. Vooral ‘videregående skoler’ voor leerlingen van 16 tot 19 jaar, soms ook basisscholen.

In theorie moeten alle leerlingen in Noorwegen een basiskennis hebben over Samische cultuur en geschiedenis. In de praktijk blijkt die kennis nogal eens bedroevend. Er lopen leerlingen met de raarste vooroordelen rond- lang niet alleen onschuldig en grappig.

Stel dat jullie één vooroordeel weg zouden kunnen nemen, welk zou dat dan zijn, vraag ik de jongeren.
Oskal begint: -Dat er alleen in Finnmark Samen wonen. Wij zijn verspreid over veel gebieden en landen.
Somby zegt: – Ik zou het ene vooroordeel weg willen nemen dat Samen een onding zijn.
Daar zijn de andere twee het van harte mee eens.
– Ze denken dat er zo grote verschillen zijn tussen Noren en Samen, zegt Trosten.
– Ik zou ze willen leren dat wij net zo zijn als anderen, alleen met een eigen cultuur. Wij vinden het net als iedereen leuk om met vrienden uit te hangen, lol te hebben, naar een warm land op vakantie te gaan.
De drie zijn het eens: ze zijn net zo als Noren, maar hebben bovendien iets extra.

En voor wie nieuwsgierig is of Samen nou buiten-Samische echtgenoten mogen aannemen: ja, dat mag! Dat gebeurt ook de hele tijd. Zoals Somby het gevat zegt:
– Liefde kent geen grenzen. Net als Sápmi.